Wat is speciaalbier eigenlijk?

Speciaalbier? Laten we dat even rechtzetten!

‘Speciaalbier’ – we gooien die term te pas en te onpas in het rond. Vraag in een willekeurig café om een speciaalbier, en je krijgt waarschijnlijk een uitgebreid aanbod van exotisch klinkende namen en kleuren op je bord. Maar wat bedoelen we eigenlijk met ‘speciaalbier’? En belangrijker: klopt die term wel?

Spoiler alert: nee, niet echt.

Wat is speciaalbier eigenlijk?

In Nederland is de term ‘speciaalbier’ een verzamelnaam geworden voor bieren die niet onder de standaard pilsener vallen. Denk aan blond, tripel, IPA, stout, en alles daartussenin. Maar hier zit de crux: deze term impliceert dat deze bieren ‘speciaal’ zijn. Terwijl, laten we eerlijk zijn, bijna elk bier op zijn eigen manier speciaal is.

‘Speciaalbier’ is vooral een marketingterm die handig werd bedacht om ‘anders dan pils’ te communiceren. Pils was jarenlang de standaard in Nederland. Dus alles wat afweek, kreeg een speciaal tintje. Maar duik je wat dieper in de bierwereld, dan ontdek je dat deze term weinig zegt over de stijl, smaak, of kwaliteit van het bier.

Hoe noemen we het dan?

In de rest van de wereld hoor je zelden over ‘speciaalbier’. Daar spreken we over ‘craft beer’, ‘artisanal beer’ of simpelweg over de specifieke bierstijl (‘IPA’, ‘stout’, ‘tripel’, enzovoort). Deze termen geven veel beter weer wat er in je glas zit.

‘Speciaalbier’ als term doet eigenlijk tekort aan de enorme diversiteit en vakmanschap van brouwers. Een Imperial Stout is geen ‘speciaalbier’ – het is een kunstwerk van geroosterde mouten, donkere chocolade- en koffietonen. Een frisse Kölsch is een perfect gebalanceerde ode aan eenvoud en traditie, geen ‘speciaal’ product.

Waarom is de term onhandig?

De term ‘speciaalbier’ heeft ook een schaduwzijde. Het schept een onnodige scheiding tussen pils en andere bierstijlen, terwijl pils zelf ook een prachtig vakmanschap vereist. Veel mensen zien ‘speciaalbier’ als iets ingewikkelds, of ‘niet voor mij’, terwijl er voor iedereen wel een bierstijl is die past. De term is verwarrend, cliché, en eerlijk gezegd een beetje achterhaald.

Tijd voor een nieuw hoofdstuk

Laten we het over een andere boeg gooien. Praat niet langer over ‘speciaalbier’, maar over bierstijlen. Vraag je barman naar een goede dubbel, een knisperende saison, of een hoppige IPA. Wees specifiek, geniet bewuster. Wil je eerst meer weten over wat voor bier er allemaal is en wat misschien aansluit bij jouw smaken? Doe dan gezellig met vrienden, je werk of de vereniging een bierproeverij. Een biersommelier komt graag alles uitleggen over bier en zal je natuurlijk de nodige bierstijlen laten proeven. 

Bier is een reis vol smaken, tradities en verhalen. Het verdient beter dan een term die weinig recht doet aan die diversiteit. Dus, de volgende keer dat je je vrienden een rondje aanbiedt, stel je gewoon de vraag: “Wat voor bier lijkt je lekker?” Wedden dat de avond dan nog specialer wordt?

Proost!